Trong những ngày vừa qua, vụ án hình sự liên quan đến bị cáo Thái Khắc Thành – người bị xét xử về hành vi nuôi, mua bán gà lôi trắng – đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận. Đây là vụ án được TAND khu vực 5 (tỉnh Hưng Yên) xét xử sơ thẩm với tội danh “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự.
Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau khi tuyên án, Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên đã ký Quyết định kháng nghị phúc thẩm, đề nghị hủy toàn bộ bản án sơ thẩm để tiến hành điều tra lại. Cùng thời điểm, TAND tỉnh Hưng Yên đã thay đổi biện pháp ngăn chặn, cho bị cáo được cấm đi khỏi nơi cư trú thay vì tạm giam.
1. Diễn biến vụ án
Theo hồ sơ, năm 2022, bị cáo Thành biết rõ gà lôi trắng (Lophura nycthemera) là loài động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm, bị cấm nuôi nhốt và mua bán nếu không có giấy phép. Dù vậy, năm 2024, bị cáo vẫn tìm mua 01 con gà lôi trống từ Cần Thơ với giá 4,5 triệu đồng, sau đó đổi 01 con chích chòe lửa lấy 02 con gà lôi mái từ Nghệ An.
Số gà này được Thành nuôi tại nhà mà không đăng ký. Trong quá trình chăm nuôi, 02 con mái đẻ được 13 trứng, nở thành 10 gà con. Đến 26/3/2025, bị cáo bán toàn bộ 10 gà con với giá 6 triệu đồng cho một người không rõ lai lịch. Khi giao gà tại địa phận tỉnh Hưng Yên, bị cáo bị công an phát hiện, thu giữ tang vật; khám xét nhà thu thêm 03 cá thể gà lôi trưởng thành.
Kết quả giám định cho thấy toàn bộ 13 cá thể đều là gà lôi trắng, thuộc nhóm IB theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP tại thời điểm khởi tố.
2. Xử lý ở cấp sơ thẩm
Ngày 30/6/2025, Viện kiểm sát truy tố bị cáo Thành về tội danh quy định tại điểm b khoản 2 Điều 244 BLHS. Tại phiên tòa, cơ quan công tố đề nghị phạt từ 5 năm 6 tháng đến 6 năm tù, kèm phạt bổ sung từ 50–60 triệu đồng.
Ngày 8/8/2025, TAND khu vực 5 – Hưng Yên tuyên phạt bị cáo 06 năm tù, phạt bổ sung 30 triệu đồng. Ngoài ra, bản án còn quyết định về xử lý vật chứng, án phí và quyền kháng cáo theo luật định.
3. Quan điểm pháp lý của Luật sư Trần Văn Sang
Luật sư Trần Văn Sang – Công ty Luật Đoàn Gia cho rằng bản án sơ thẩm đã không áp dụng quy định mới có hiệu lực trước thời điểm tuyên án. Cụ thể, Thông tư 27/2025/TT-BNNMT (có hiệu lực từ 1/7/2025) đã điều chỉnh phân loại loài gà lôi trắng từ nhóm IB xuống nhóm IIB.
Việc vẫn xác định gà lôi trắng thuộc nhóm IB để kết tội theo Điều 244 BLHS là không phù hợp. Hành vi của bị cáo, nếu căn cứ theo quy định mới, có thể cấu thành tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã” theo Điều 234 BLHS. Để kết luận chính xác, cần phải điều tra lại xác định giá trị các cá thể gà lôi thu giữ của Thái Khắc Thành để làm căn cứ giải quyết vụ án theo quy định của pháp luật.
4. Kháng nghị và thay đổi biện pháp ngăn chặn
Ngày 13/8/2025, VKSND tỉnh Hưng Yên kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm, yêu cầu hủy án để điều tra lại. Cùng ngày, TAND tỉnh quyết định cho bị cáo Thái Khắc Thành cấm đi khỏi nơi cư trú.
Lãnh đạo TAND tỉnh đã phối hợp cùng VKSND và Công an tỉnh rà soát toàn bộ hồ sơ, yêu cầu các đơn vị và cá nhân liên quan báo cáo giải trình chi tiết.
5. Kết luận
Vụ án “Gà lôi trắng” là ví dụ điển hình cho thấy sự cần thiết phải cập nhật kịp thời chính sách, pháp luật mới trong hoạt động xét xử, đặc biệt trong lĩnh vực bảo vệ động vật hoang dã. Quyết định kháng nghị và thay đổi biện pháp ngăn chặn được xem là bước đi phù hợp để bảo đảm xử lý đúng người, đúng tội, đúng luật và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bị cáo.
Thông tin mới nhất về vụ án chúng tôi sẽ tiếp tục cập nhật tới bạn đọc tại các bài viết tiếp theo.
“Luật Đoàn Gia-Điểm sáng pháp luật”
