THỜI ĐIỂM MỞ THỪA KẾ BẮT ĐẦU TỪ KHI NÀO?

Thời điểm mở thừa kế là một vấn đề quan trọng trong quá trình xác định quyền thừa kế, đặc biệt là trong các trường hợp khi có tranh chấp xảy ra. Tuy nhiên, việc xác định thời điểm mở thừa kế vẫn còn gây nhiều khó khăn. Vậy hãy cùng Luật Đoàn Gia tìm hiểu qua bài viết dưới đây để có thể hiểu rõ những quy định của pháp luật về thời điểm mở thừa kế và các thủ tục liên quan. 

1. Căn cứ pháp lý

Bộ luật dân sự 2015

2. Thời điểm mở thừa kế là gì?

Trong hệ thống pháp luật dân sự, thừa kế là một chế định quan trọng điều chỉnh việc chuyển dịch tài sản từ người đã mất sang cho người còn sống. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa nắm rõ quy định của pháp luật về vấn đề này.

Theo Điều 611 Bộ luật dân sự 2015 có quy định: 

“1. Thời điểm mở thừa kế là thời điểm có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được xác định tại khoản 2 Điều 71 của Bộ luật này. 

  2. Địa điểm mở thừa kế là nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản, nếu không xác định được nơi cư trú cuối cùng thì địa điểm mở thừa kế là nơi có toàn bộ di sản hoặc nơi có phần lớn di sản.”  

Như vậy, có thể hiểu rằng thời điểm mở thừa kế là điểm mốc làm phát sinh quan hệ thừa kế trên thực tế.

3. Thời điểm mở thừa kế là khi nào?

Tại khoản 1 Điều 611 Bộ luật dân sự 2015 có quy định cụ thể về thời điểm mở thừa kế như sau: “Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được xác định tại khoản 2 Điều 71 của Bộ luật này.”

Như vậy, dựa trên các quy định trên, chúng ta có thể xác định thời điểm mở thừa kế trong 02 trường hợp sau: 

–   Trường hợp thông thường: Thời điểm mở thừa kế chính là thời điểm người để lại di sản qua đời

–   Trường hơp tuyên bố chết: Khi Toà án ra quyết định tuyên bố một người đã chết, khi đó:

+  Nếu xác định được ngày chết: Lấy ngày đó làm thời điểm mở thừa kế

+  Nếu không xác định được ngày chết: Lấy ngày quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật làm thời điểm mở thừa kế.

4. Tầm quan trọng của việc xác định chính xác thời điểm mở thừa kế

Đối với người thừa kế:

–  Xác định quyền được hưởng di sản theo di chúc (nếu có) của người đã mất để lại.

–  Xác định thời điểm có quyền yêu cầu chia di sản thừa kế với các đồng thừa kế khác trong trường hợp không có di chúc.

–  Là căn cứ để tính thời hiệu khởi kiện trong trường hợp không thỏa thuận được phân chia di sản thừa kế.

Đối với việc quản lý di sản:

–  Xác định thời điểm bắt đầu quản lý di sản

–  Xác định trách nhiệm của người quản lý di sản

Đối với việc giải quyết tranh chấp

–  Là căn cứ để xác định luật áp dụng trong việc giải quyết khi có tranh chấp xảy ra.

–  Giúp xác định chính xác tài sản thuộc di sản thừa kế

5. Trình tự, thủ tục mở thừa kế

Hiện nay việc mở thừa kế sẽ được thực hiện theo trình tự như sau:

5.1. Tiến hành thủ tục mở thừa kế

Người có quyền thừa kế (theo di chúc hoặc theo pháp luật) có thể tiến hành thủ tục này. Bước đầu tiên là thông báo về việc mở thừa kế cho những người có quyền và nghĩa vụ liên quan.

5.2. Chuẩn bị hồ sơ yêu cầu công chứng

Hồ sơ cần chuẩn bị bao gồm:

–  Giấy chứng tử của người để lại di sản

–  Các giấy tờ liên quan đến phần di sản được người chết để lại (sổ đỏ, giấy chứng nhận quyền sở hữu, v.v.) 

–  Các giấy tờ tùy thân của những người thừa kế

–  Văn bản thể hiện việc thỏa thuận phân chia di sản thừa kế ( nếu có )

–  Di chúc (nếu có)

–  Những giấy tờ khác chứng minh quyền thừa kế

5.3. Nộp tại cơ quan có thẩm quyền

Hồ sơ có thể được thực hiện tại bất kỳ tổ chức hành nghề công chứng nào. Tuy nhiên, đối với di sản là bất động sản, cần nộp tại tổ chức công chứng ở địa phương nơi có bất động sản đó.

5.4. Quy trình xử lý hồ sơ

–  Cơ quan công chứng kiểm tra tính đầy đủ và hợp lệ của hồ sơ 

–  Niêm yết công khai tại UBND xã nơi người để lại di sản thường trú (hoặc nơi có di sản nếu không xác định được nơi thường trú)

–  Sau 15 ngày niêm yết, nếu không có khiếu nại hoặc tố cáo, cơ quan công chứng sẽ tiến hành công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản.

Trong một số trường hợp, có thể xảy ra một số tranh chấp, đặc biệt khi có sự thay đổi về tài sản hoặc người thừa kế trong khoảng thời gian gần với thời điểm người để lại di sản qua đời. Trong trường hợp này, cần thu thập đầy đủ chứng cứ và có thể cần đến sự can thiệp của cơ quan tư pháp để xác định chính xác thời điểm mở thừa kế.

Như vậy, hiểu rõ về các quy định của pháp luật không chỉ giúp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình mà còn tránh được nhiều tranh chấp không đáng có trong quá trình phân chia di sản thừa kế. Việc tuân thủ đúng quy trình và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ sẽ giúp quá trình thực hiện thủ tục liên quan đến việc thừa kế diễn ra suôn sẻ, đảm bảo quyền lợi cho tất cả các bên liên quan.

Trên đây là toàn bộ nội dung “Thời điểm mở thừa kế” do Luật Đoàn Gia chia sẻ.

Mọi thắc mắc vui lòng liên hệ với chúng tôi để được tư vấn.

Luật Đoàn Gia – Điểm sáng pháp luật. Hotline: 0984296868